Apel do mieszkańców Powiatu Starachowickiego.

Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju w dniach 22 grudnia – 30 stycznia przeprowadza konsultacje dotyczące Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2015-2023.

W wykazie obwodnic, które realizowane byłyby z tego programu zabrakło dwóch odcinków drogi 42: obwodnicy Wąchocka i przejścia przez Starachowice. Oba odcinki: wąchocki i starachowicki przewidziane były do realizacji w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013. Odcinek wąchocki był na liście głównej, a starachowicki na liście rezerwowej. Z upływem czasu, mimo wykonanych opracowań, odcinki zostały wykreślone z listy.

Obwodnica Wąchocka ma pozwolenie na realizację inwestycji drogowej (drogowe pozwolenie na budowę). Kielecki oddział GDDKiA przygotował grunty na realizację, dokonano wyburzeń, ogłoszono przetarg na budowę. Niestety brakuje najważniejszego – zatwierdzenia finansowania inwestycji.

Strona rządowa od ponad roku przygotowuje nowy dokument Program Budowy Dróg Krajowych do 2023 (uwzględniający nową unijną perspektywę finansową), który oprócz wyznaczonych odcinków autostrad i dróg ekspresowych zawierać będzie odcinki obwodnic. Niestety w dotychczasowych wersjach dokumentu ciągle brakuje przynajmniej najbardziej zaawansowanego odcinka: obwodnicy Wąchocka. Należy zwrócić uwagę, że na listę wpisano odcinki, które nie miały pozwolenia na budowę czy nawet tzw. decyzji środowiskowych.

W maju 2014 przeprowadzono konsultacje w ramach Dokumentu Implementacyjnego do „Strategii Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku)”. Dokument ten powiązany jest z Programem Budowy Dróg Krajowych. Zarówno przedstawiciele województwa i powiatu zgłosili uwagi dotyczące wpisania drogi 42 do tego dokumentu. Komunikaty prasowe głosiły, że uwzględniono uwagi szeregu samorządów m.in. Starachowic. W wyjaśnieniach podano, że obwodnice mogą być realizowane ze środków UE np. z Programu Operacyjnego Inżynieria i Środowisko – priorytet 7.2. Niestety priorytet ten uwzględnia miasta wojewódzkie i miasta na prawach powiatu. Podsumowując: mimo zapewnień uwzględnienia (przynajmniej odcinka wąchockiego drogi krajowej 42), programy rządowe, które były w ostatnim czasie przygotowane nie uwzględniają drogi 42 położonej w naszym powiecie. Jednym słowem – po raz kolejny jesteśmy raczeni nic nieznaczącymi zapewnieniami. Co ciekawe na liście programu dróg krajowych znalazła się „wciągnięta pod drogę nr 9/42” pozycja – kolejny etap ostrowieckiej tzw. ulicy Zagłoby podczas gdy właściwy przebieg obwodnicy Ostrowca ustalony został od strony południowej a droga 42 kończy się w Rudniku.

Jak wiemy, istnieje szansa na realizację północno-zachodniej obwodnicy Starachowic śladem dawnej bocznicy kolejowej do FSC. Droga planowana jest tam od lat, a od roku rozmowy na temat realizacji drogi w ramach dróg wojewódzkich nabrały tempa. Droga miałaby obsługiwać SSE oraz poprzez drogę 42 być łącznikiem między S7 do drogi 747 w kierunku Lublina z nowym mostem na Wiśle. Temat ten opisywany był w Tygodniku Starachowickim.

Za priorytet realizacyjny uznał tą obwodnicę Prezydent Marek Materek. Przedstawiciele województwa zarówno w kampanii wyborczej, jak i po deklarują pomoc w realizowaniu tej inwestycji. Dlatego też dla Starachowic istotne są dwie realizacje: „rządowa” DK 42 czyli obwodnica Wąchocka i wojewódzka obwodnica Starachowic.

Do końca stycznia można wnosić uwagi do Programu Budowy Dróg Krajowych, który póki co nie uwzględnia obwodnicy Wąchocka. Dlatego potrzebne jest SPOŁECZNE WSPARCIE działań naszych samorządowców. Apeluję by przedstawiciele firm, organizacji, mieszkańców naszego powiatu, a przede wszystkim Starachowic i Wąchocka czynnie włączyli się do zgłaszania uwag. Niech w ministerstwie widzą że nam ZALEŻY!

PS. Starosta Dariusz Dąbrowski wystosował apel samorządowców do Pani Premier Ewy Kopacz.

Strona na której jest formularz (oraz program budowy dróg):

http://www.mir.gov.pl/aktualnosci/Transport/Strony/Konsultacje_PBDK_2014_2023.aspx

Poniżej zamieszczam tekst ukazujący historię DK 42, głównie najważniejszych faktów i usytuowania inwestycji w dokumentach rządowych, który dołączyłem do tabeli konsultacyjnej (z edycją, w której dodałem względem pierwotnego wpisu, informacje o pomiarze ruchu).

Droga 42 a obwodnica Wąchocka i przejście przez Starachowice

Pierwsze prace projektowe datują się od 2003 kiedy WPB w Zabrzu na zlecenie zainteresowanych samorządów zaczęło opracowywać studium przebudowy drogi 42 i 9 od Skarżyska przez Starachowice, Ostrowiec Św. po Opatów. Opracowanie przewidywało powstanie kilku obwodnic i podniesienie parametrów drogi do GP (droga główna ruchu przyspieszonego) – o dwóch jezdniach.

W 2005 roku studium było konsultowane w warszawskiej siedzibie GDDKiA. Trzy odcinki ww drogi zostały zakwalifikowane do finansowania w ramach Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013. Odcinek obwodnicy Wąchocka na liście podstawowej. przejście przez Starachowice i obwodnica Ostrowca Św. – na liście rezerwowej.

I. Droga w PO RPW.

W podstawowym dokumencie PO RPW (najwcześniejszą wersją dostępną na stronach ministerstwa datowaną na kwiecień 2009 roku) w załączniku z indykatywną listą dużych obiektów z ww. odcinków wymienione są obwodnica Wąchocka z szacunkowym kosztem 54,41 mln € oraz przejście przez Starachowice z kosztem 56,11 mln €. Jednocześnie w wykazie inwestycji PO RPW ze stycznia 2009 roku (niestety w zakładce zmian na stronie dedykowanej PO RPW 2007-13 Ministerstwa Transportu i Rozwoju, szereg odnośników do dokumentów i tabel ze zmianami prowadzi do pustych stron (!) utrudniając dokonanie analizy zmian) koszty odcinków przedstawiały się następująco: Obwodnica Wąchocka – 109,44 mln € (dofinansowanie EFRR 32,69 mln €) co odpowiadało 385,50 mln zł (dofinansowanie 115,15 mln zł), przejście przez Starachowice – 56,11 mln € co odpowiadało 193,94 mln zł (brak informacji o dofinansowaniu – kwota odpowiadająca szacunkowi z dokumentu podstawowego PO RPW), obwodnica Ostrowca Św. – 30,77 mln € co odpowiadało 106,35 mln zł.

Aktualizacje listy projektów PO RPW dokonane w lipcu 2009, lutym 2010, sierpniu 2010, lutym 2011 nie zmieniały statusów obwodnicy Wąchocka i przejścia przez Starachowice.

W aktualizacji listy projektów z sierpnia 2011 roku dokonano przesunięcia obwodnicy Wąchocka na pozycję rezerwową oraz usunięcia pozycji przejścia przez Starachowice z wyjaśnieniem, że projekt został przewidziany do realizacji po 2013 roku, co nie daje gwarancji na ukończenie przedsięwzięcia w obecnej perspektywie finansowej dla PO RPW.

W kolejnych aktualizacjach, w grudniu 2011 oraz w sierpniu 2012 nie dokonywano zmian w zakresie ww odcinków drogi 42.

W lutym 2013 roku pozycję z obwodnicą Wąchocka usunięto uzasadniając, że projekt nie uzyskał środków na pokrycie wkładu własnego w planie finansowym Krajowego Funduszu Drogowego, co uniemożliwia realizację w perspektywie 2007-2013.

II. Opracowania projektowe – zaawansowanie i terminy.

Do 2007 roku wykonano projekty dla Obwodnicy Wąchocka (WBP Zabrze) i przejścia przez Starachowice (A-Propol). W 2007 GDDKiA oddział w Kielcach przeprowadził konsultacje społeczne dla tych dwóch zadań. Obwodnica Wąchocka otrzymała DŚU (decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację) w styczniu 2009 roku. Przetarg na budowę ogłoszono w kwietniu 2010 roku a ZnRID (zgoda na realizację inwestycji) została wydana w marcu 2011 (przy okazji organizując w miejscu przebiegu obwodnicy konferencję z posłanką partii rządzącej z deklaracjami rozpoczęcia budowy na wiosnę 2012).

Odcinek starachowicki uzyskał DŚU w marcu 2010 roku (postępowanie od marca 2009).

Kielecki oddział GDDKiA dokonał wykupu gruntów oraz przeprowadził przetargi na rozbiórki obiektów kolidujących z przebiegiem obwodnicy. Wydano już niemało środków finansowych.

III. Droga w planach rządowych po Euro 2012.

W styczniu 2011 roku został zatwierdzony przez Radę Ministrów Program budowy Dróg Krajowych na lata 2011-15. Obwodnica Wąchocka została wymieniona w załączniku 1a (zawierającym inwestycje priorytetowe, których realizacja mogła zostać rozpoczęta do 2013 r., pod warunkiem wystąpienia oszczędności na kontraktach z Załącznika nr 1 lub zapewnienia dodatkowych środków finansowych ponad limit ustalony przez Radę Ministrów). W załączniku nr 2 (zawierającym inwestycje, których stan przygotowania nie pozwalał na rozpoczęcie realizacji przed 2013 r. Ich realizacja będzie możliwa po 2013 r., pod warunkiem spełnienia wymogów formalno-prawnych, uzyskania wszystkich wymaganych decyzji administracyjnych oraz zapewnienia niezbędnych środków finansowych) zawierał przejście przez Starachowice i obwodnicę Ostrowca. Zamieszczenie obwodnicy w załączniku 1a było swoistą degradacją i przyczyną późniejszych przesunięć m.in w PO RPW.

Kolejne załączniki, o które uzupełniano program budowy dróg, zatwierdzające rozpoczęcia budowy przed i w 2013 nie uwzględniały obwodnicy Wąchocka.

W załączniku nr 6 z października 2013 uzupełniono program budowy o kolejne obwodnice posiłkując się nowym dofinansowaniem unijnym z bieżącej perspektywy finansowej. Niestety na liście nie było obwodnicy Wąchocka.

Od 2014 roku strona rządowa przygotowuje nowy dokument: „Program Budowy Dróg Krajowych na lata 2015-2023”.

IV. Rok 2014.

Oprócz wyżej wymienionego nowego programu budowy dróg krajowych, w powiązaniu z nową perspektywą finansową UE powstają równolegle inne opracowania w których zawarte są wytyczne dotyczące budowy dróg. Przede wszystkim „Strategia Rozwoju Transportu do 2020 roku (z perspektywą do 2030 roku)” oraz „Program Infrastruktura i Środowisko 2014-2020”.

Województwo Świętokrzyskie uzgodniło ze stroną rządową tzw „kontrakt terytorialny”.

W maju przeprowadzono konsultacje Dokumentu Implementacyjnego do Strategii Rozwoju Transportu do 2020. Przedstawiciele starachowickiego starostwa i zarządu województwa zgłosili uwagi o uwzględnienie drogi 42. W odpowiedzi odnotowano, że uwaga została uwzględniona oraz dodano informację: DI nie wskazuje listy inwestycji na drogach o niższej klasie niż drogi ekspresowe i autostrady. Niemniej, brak ujęcia wyżej wymienionej inwestycji w DI, nie wyklucza jej realizacji ze środków UE, w tym np. w POIiŚ na lata 2014-2020 w ramach priorytetu inwestycyjnego 7.2, który obejmie m.in. wsparcie dla miast na prawach powiatu. Zapisy DI zostały dostosowane do zapisów POIiŚ w tym zakresie.

W zatwierdzonym już PO IiŚ, w części dotyczącej „infrastruktury drogowej dla miast” czytamy:

Beneficjentami realizowanych projektów będzie zarządca sieci dróg krajowych, a także jednostki samorządu terytorialnego miast na prawach powiatu, w tym miast stanowiących węzły miejskie sieci bazowej TEN-T (jako zarządcy odcinków dróg krajowych znajdujących się w granicach miast na prawach powiatu) oraz ich jednostki organizacyjne.

Ogólnie znanym faktem jest, że „nowe rozdanie finansowe” w mniejszym stopniu będzie uwzględniało projekty drogowe, ograniczając się przede wszystkim do autostrad, „ekspresówek” i infrastruktury drogowej miast wojewódzkich i ewentualnie miast na prawach powiatu. Również w tym kierunku sprowadzają się zapisy ZIT (zintegrowanych inwestycji terytorialnych) promujących miasta wojewódzkie, gdzie średnim ośrodkom wielkości Starachowic będzie ciężej starać się o dofinansowanie w zakresie infrastruktury drogowej począwszy od podstawowego szkieletu komunikacyjnego po remonty dróg gminnych, co z punktu widzenia zrównoważonego rozwoju jest błędnym rozumowaniem. Jednocześnie pod znakiem zapytania pozostaje odpowiedź i uzasadnienie uwzględniające wniosek o włączenie drogi 42 do dokumentów będących podstawą do realizacji. Czego przykładem jest lista inwestycji w przygotowywanym Programie Budowy Dróg Krajowych na lata 2015-23.

W projekcie (listopad 2014) nowego programu budowy dróg krajowych do 2023 roku na liście podstawowej pojawiła się za to pozycja obwodnicy Ostrowca Św., która nie jest „tą właściwą”, zgodną z dotychczasowymi opracowaniami, tylko domknięciem przeprowadzanych etapami budowy (częściowo przez GDDKIA, częściowo przez miasto) ul. Zagłoby – stąd krótki i relatywnie tani odcinek w zestawieniu.

Obwodnicy Wąchocka brak, również na liście rezerwowej.

W zatwierdzonym w listopadzie 2014 roku Kontrakcie Terytorialnym dla Województwa Świętokrzyskiego będącym narzędziem koordynacji działań rozwojowych pomiędzy rządem a samorządem regionalnym w grupie podstawowych inwestycji drogowych wyszczególniona jest obwodnica Ostrowca, a odpowiedzialną za realizację strona rządowa. W grupie zadań warunkowych jest „ta właściwa” obwodnica Ostrowca oraz obwodnica Wąchocka. Nie ma przejścia przez Starachowice, które przez kilka lat traktowane było na równi z obwodnicą Ostrowca. W kolumnie uwag czytamy: W przypadku projektów będących w kompetencji GDDKiA będzie istniała możliwość współfinansowania ze środków UE w ramach właściwego krajowego programu operacyjnego na lata 2014 – 2020 pod warunkiem spełnienia kryteriów wyboru projektów oraz ujęcia w PBDK. W zakresie dróg krajowych będzie istniała możliwość ubiegania się o środki UE w ramach konkursu właściwego krajowego programu operacyjnego na lata 2014 – 2020 dla miast na prawach powiatu.

V. Co dalej?

W związku z tym, że odcinka obwodnicy Wąchocka nie ma w Programie Budowy Dróg Krajowych ani zarówno Wąchock, Starachowice czy Ostrowiec nie są miastem na prawach powiatu (co jednocześnie stawia pod znakiem zapytania rozsądek wstawiania uwagi o miastach na prawach powiatu w tym i temu podobnych przypadkach), w świetle dotychczasowych dokumentów obwodnica Wąchocka najprawdopodobniej nie doczeka się realizacji do 2023 roku, choć ma pozwolenie na budowę (ZnRID) i stan zaawansowania prac przygotowawczych jest większy niż przy innych pozycjach!

Nie sposób również porównać dokonany w 2010 roku GPR (generalny pomiar ruchu) na odcinku Skarżysko-Kamienna – Starachowice (a więc obwodnicy Wąchocka) pomiar wykazał 8794 pojazdy a na odcinku Ostrowiec Św. – Opatów (a więc tożsamy z „nową małą tymczasową obwodnicą” ujętą w PBDK) – 8043 samochody.

Według GPR2010 obwodnica Wąchocka jest w grupie 20-30 pozycji porównywalnych parametrami natężenia ruchu pozycjami z listy obwodnic PBDK 2014-23. Wąchock sam w sobie nie jest znaczącym ośrodkiem miejskim i nie generuje w istotnym stopniu ruchu wewnętrznego na drodze przelotowej jak w wielu miastach z listy (głównie powiatowych). W punktach oznaczonych jako przejścia ruch jest duży i należy również przyjrzeć się ile z tego jest ruchu tranzytowego. Dlatego analizując pomiary na odcinkach przed miejscowościami z listy obwodnic, oczywiście na odcinku, na którym ruch jest większy,można stwierdzić, że parametrami ruchu tranzytowego obwodnica Wąchocka ma wartości większe od ok. 15 pozycji. Są to dosyć ogólne stwierdzenia, ale też nie można porównywać pomiaru ruchu z przejścia przez kilkudziesięciotysięczne miasto z odcinkiem przelotowym między Skarżyskiem-Kamienną, a Starachowicami (na przejściu ruch ponad 14 tys).

Jednocześnie należy zauważyć, że:

– pod koniec 2014 roku firma MAN zapowiedziała przeniesienie produkcji autobusów z Sadów koło Poznania do Starachowic, docelowo zwiększając zatrudnienie o ponad 700 osób,
– trwają rozmowy o budowie północno-zachodniej obwodnicy Starachowic w ciągu dróg wojewódzkich, która wyprowadzi ruch ze strefy ekonomicznej (i ww zakładu MAN) w kierunku Wąchocka i drogi 42 do drogi S7 w Skarżysku i połączy się z DW 744 przebiegającą obecnie przez miasto,
– docelowo będzie elementem połączenia wschód – zachód po otwarciu zmodernizowanej drogi 747 od Lublina poprzez nowy most na Wiśle w Kamieniu i zawartą na liście podstawowej obwodnicą Iłży na drodze nr 9.

O ile stan zaawansowania prac projektowych na odcinku przejścia przez Starachowice pozwala, mimo pomiaru ruchu (porównywalnego z innymi miastami, które są uwzględniane w programie budowy dróg oraz wysokiej pozycji w PO RPW 2007-13) na wstrzymanie wpisywania na listę inwestycji w najbliższych latach (bądź wpisanie na listy rezerwowe), to budowa obwodnicy Wąchocka w ciągu DK 42 jest absolutną koniecznością. Przemawia za tym: przytoczona „dziwna” historia, ilość poniesionych już nakładów finansowych, które pochopną decyzją mogą być zmarnowane, plany rozwoju przedsiębiorstw w strefie ekonomicznej, domknięcie układu komunikacyjnego oraz trudności w zdobywaniu funduszy zewnętrznych dla ośrodków wielkości dużego (nie na prawach powiatu) miasta powiatowego.

Uprzednio, przed 30 stycznia zamieściłem we wpisie „ściągawkę” z wypełnienia formularza, teraz załączam to, co wysłałem w ramach konsultacji.

edycja 02.02.15.